นิยามของคำว่า “รัฐศาสตร์”

รัฐศาสตร์ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งของสังคมศาสตร์ (Social Science) เป็นวิชาที่มุ่งศึกษาถึงการอยู่ร่วมกันของมนุษย์ในสังคม โดยศึกษาทฤษฎี กฎเกณฑ์ ที่เกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์ในสังคม เช่น พฤติกรรมทางการเมือง รูปแบบการปกครอง การมีส่วนร่วมในการปกครองของประชาชน เป็นต้น  รัฐศาสตร์ คือวิชาที่ว่าความรู้เรื่องรัฐ หรือประเทศ อันรวมไปถึงการศึกษาเรื่องรูปแบบประเทศ รูปแบบการปกครอง รูปแบบรัฐบาล การใช้อำนาจของรัฐบาล ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ อำนาจอธิปไตย การมีส่วนร่วมทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตย พรรคการเมือง อำนาจตุลาการ รัฐสภา การบริหารงานภาครัฐ กฎหมายเบื้องต้นที่ประชาชนควรรูทั้งที่เป็นกฎหมายรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติต่าง ๆ การเลือกตั้ง การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ โดยภาพรวมก็คือ การศึกษาว่า ประเทศนั้น ๆ ดำเนินกิจการบริหารประเทศได้อย่างไร โดยใคร มีองค์ประกอบใดบ้างที่ทำให้ประเทศนั้นดำรงฐานะอยู่ได้ว่า เป็นประเทศหนึ่งที่มีอธิปไตยเป็นของตนเอง
                Rodee, Aderson และ Chriatal  อธิบายว่า วิชารัฐศาสตร์เป็นศาสตร์ที่มุ่งศึกษาการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบันมากกว่าความสนใจที่จะศึกษาเรื่องราวในอดีต ทั้งนี้ด้วยเหตุผลที่ว่า วิชานี้มีลักษณะสำคัญที่แสดงถึงความเคลื่อนไหว (Dynamic) อยู่ตลอดเวลา ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ ๑ และ ๒ ได้มีการเปลี่ยนแปลงและการขยายตัวในสาขาต่าง ๆ ของวิชารัฐศาสตร์เพิ่มมากขึ้น (อานนท์ อาภาภิรมณ์.๒๕๒๘)
                Aristotle  "รัฐศาสตร์เป็นศาสตร์ภาคปฏิบัติ "(Politics  is  Practical Science)
รัฐศาสตร์  ในบางครั้งใช้ในภาษาไทยว่า "การเมือง" หรือ "การปกครอง" ในภาษาอังกฤษอาจใช้คำต่อไปนี้คือ ๑) Politics  ๒)Political Science  ๓) Government  ซึ่งถ้าแปลตรงตัวก็คือ "การเมือง" ,"รัฐศาสตร์" และ "การปกครอง" (ดร.จิรโชค  วีระสัย และคณะ. ๒๕๓๕)
                รัฐศาสตร์ (Political Science) มาจากภาษาเยอรมันคือ Staatswissenchatt ซึ่งแปลว่า "ศาสตร์แห่งรัฐ" (ค.ศ. ๑๘-๑๙)  หรือ ๒๐๐ ปีที่ผ่านมา Staat แปลว่า รัฐ Swissenchatt หมายถึง "วิทยาการ" (ดร.จิรโชค  วีระสัย และคณะ. ๒๕๓๕)
                รัฐศาสตร์ (Government) มาจากภาษากรีก " Kybernates" แปลว่า "ผู้ถือหางเสือเรือ" เปรียบเทียบว่า รัฐ และ เรือ และมีวลี "รัฐนาวา" (Ship of State) (จิรโชค  วีระสัย และคณะ.๒๕๓๕)
                Politics  means the art and practice of running a country or governing (P.H. Collin.๑๙๙๐ :๑๕๔)
                Aristotle and his concept of Political Thought   รัฐศาสตร์ คือ วิชาที่ว่าด้วยองค์กรของรัฐ เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมสิ่งที่ดีให้กับประชาชน ให้ความคุ้มครองสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชน สิทธิทางการเมือง เศรษฐกิจ และปัจเจกชน (Suresh Chandra Pant.๑๙๙๕)